Tổng Quan Về Làn Sóng Đầu Tư Mới
Trong bối cảnh chính sách thuế quan bất ổn dưới thời chính quyền Trump, Mexico đang trở thành điểm đến chiến lược cho các tập đoàn mỹ phẩm toàn cầu. Với lợi thế địa lý gần Hoa Kỳ, chi phí cạnh tranh và nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng, quốc gia này thu hút hơn 31 tỷ USD vốn FDI chỉ trong nửa đầu 2024, tập trung vào lĩnh vực sản xuất. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của Mexico không đồng nghĩa với việc thay thế hoàn toàn Trung Quốc – “công xưởng thế giới” vẫn giữ vị thế quan trọng dù đối mặt với thuế quan 30% từ Mỹ.
Lợi Thế Cạnh Tranh Của Mexico
-
Vị Trí Địa Chiến Lược Và Tiết Kiệm Logistics
Mexico sở hữu biên giới dài 3.145 km với Hoa Kỳ, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa vào thị trường Bắc Mỹ. So với Trung Quốc, việc vận chuyển bằng đường bộ từ Mexico đến Mỹ chỉ mất 3-5 ngày, trong khi vận chuyển đường biển từ Trung Quốc đến Mỹ kéo dài 25-45 ngày. Chi phí logistics cũng giảm đáng kể: vận chuyển container 53-foot từ Tijuana (Mexico) đến Los Angeles chỉ tốn $600, so với $5,000 nếu xuất phát từ Trung Quốc
-
Chuỗi Cung Ứng Đang Hoàn Thiện
Đầu tư 12,3 tỷ USD từ các doanh nghiệp Trung Quốc giai đoạn 2018-2024 đã giúp Mexico phát triển mạng lưới cung ứng nguyên liệu thô, linh kiện và bao bì. Thành phố Monterrey – nơi đặt nhà máy mới của Unilever – trở thành trung tâm công nghiệp quan trọng nhờ hệ thống trường đại học nghiên cứu như Viện Công nghệ Monterrey, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao.
-
Thị Trường Nội Địa Tăng Trưởng Mạnh
Theo Mordor Intelligence, thị trường làm đẹp và chăm sóc cá nhân Mexico dự kiến đạt $12,03 tỷ USD vào 2025, tăng trưởng 6,05%/năm nhờ thu nhập khả dụng tăng và xu hướng tiêu dùng xanh. Sự phát triển của thị trường nội địa tạo động lực kép: vừa thúc đẩy sản xuất, vừa thu hút các thương hiệu quốc tế như L’Oréal và Procter & Gamble mở rộng hoạt động.
Thách Thức Trong Hành Trình Vươn Lên
-
Rào Cản Chính Sách Từ Hoa Kỳ
Áp dụng từ tháng 3/2025, mức thuế 25% đối với hàng hóa Mexico khiến nhiều doanh nghiệp phải tính toán lại chiến lược. Dù thấp hơn mức 30% áp cho Trung Quốc, sự bất ổn trong chính sách thương mại Mỹ khiến việc hoạch định dài hạn gặp khó khăn.
-
Hạn Chế Về Năng Lực Đổi Mới
Các nhà sản xuất Mexico thường bảo thủ trong R&D, chỉ đầu tư khi có cam kết rõ ràng từ đối tác – điểm tương phản với Trung Quốc nơi doanh nghiệp sẵn sàng chấp nhận rủi ro để giành hợp đồng. Hệ thống trung gian phân phối thiếu đồng bộ khiến thời gian kết nối nhà máy – thương hiệu kéo dài 2-3 tháng, so với 1 tháng ở Trung Quốc
-
Khác Biệt Văn Hóa Sản Xuất
Dù các khu công nghiệp maquiladora áp dụng tuần làm việc 6 ngày, phần lớn doanh nghiệp Mexico duy trì lịch 5 ngày/tuần theo văn hóa Mỹ. Điều này khiến thời gian sản xuất mẫu thử trung bình tại Mexico mất 5-7 ngày, dài hơn 48-72 giờ ở Trung Quốc. Năng suất lao động Mexico đạt $21,6/giờ (bằng 60% Mỹ), trong khi Trung Quốc duy trì $24,8/giờ nhờ tối ưu hóa quy trình.
So Sánh Mexico – Trung Quốc: Cuộc Đua Không Cân Sức
| Tiêu Chí | Mexico | Trung Quốc |
| Chi Phí Lao Động | $4,5-6/giờ (Khu vực công nghiệp) | $3,8-5,5/giờ (Quảng Đông, Thâm Quyến) |
| Thời Gian Giao Hàng | 3-5 ngày (vận tải đường bộ sang Mỹ) | 25-30 ngày (vận chuyển biển sang Mỹ) |
| Năng Lực R&D | Phụ thuộc vào đối tác nước ngoài | Đầu tư mạnh vào công nghệ AI, IoT |
| Hệ Sinh Thái | 35% linh kiện nhập khẩu | Tự chủ 80-90% nguyên vật liệu |
Nguồn: Phân tích từ Glossy.co, Rhodium Group, và Báo cáo của Eulerpool
Theo phân tích từ Glossy.co và Mordor Intelligence, Mexico phù hợp cho sản xuất “gần bờ” nhờ tốc độ giao hàng, trong khi Trung Quốc duy trì ưu thế về quy mô và công nghệ. Các tập đoàn nên kết hợp cả hai thị trường để tối ưu chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bài Học Từ Các Tập Đoàn Tiên Phong
-
Unilever: Cược Mạnh Vào Sản Xuất Xanh
Khoản đầu tư 1,5 tỷ USD giai đoạn 2025-2028 của Unilever bao gồm nhà máy sản xuất mỹ phẩm carbon thấp tại Nuevo León, dự kiến giảm 15.000 tấn CO2/năm nhờ giảm vận chuyển đường dài. Cơ sở này sẽ cung cấp sản phẩm cho thị trường Bắc Mỹ dưới các thương hiệu như Dove và Nexxus, dự kiến tạo 1.200 việc làm.
Ảnh: Unilever
Cam kết môi trường:
-
Sử dụng 30% năng lượng tái tạo (mặt trời, gió) vào 2026.
-
Giảm 50% lượng khí thải carbon vào 2030 thông qua công nghệ Lighthouse.
-
Tối ưu hóa vận chuyển đường bộ thay vì đường biển, cắt giảm 25–30% lượng CO2 so với chuỗi cung ứng châu Á
-
L’Oréal: Chiến Lược Địa Phương Hóa
Năm 2012, L’Oréal đầu tư 100 triệu USD xây dựng nhà máy thuốc nhuộm tóc lớn nhất thế giới tại San Luis Potosí, Mexico.
Ảnh: L’Oréal
Đặc điểm nổi bật:
-
Sản xuất 100 triệu đơn vị thuốc nhuộm vào 2013, phục vụ thị trường Mỹ Latin và Bắc Mỹ.
-
Ứng dụng công nghệ năng lượng mặt trời và hệ thống xử lý nước tuần hoàn, giảm 60% lượng nước tiêu thụ và 60% khí thải CO2.
-
Hợp tác với Viện Công nghệ Monterrey để phát triển nguyên liệu bản địa, tối ưu hóa chi phí.
Triển Vọng Và Khuyến Nghị Chiến Lược
-
Xu Hướng Kết Hợp Đa Cực
Các chuyên gia từ Glossy.co khuyến nghị mô hình “Trung Quốc +1”, nơi Mexico đóng vai trò trung tâm sản xuất cho thị trường Bắc Mỹ trong khi Trung Quốc duy trì vị thế toàn cầu. Cách tiếp cận này giúp tối ưu hóa rủi ro chính trị và biến động thuế quan.
-
Yêu Cầu Cải Cách Từ Chính Phủ Mexico
Để duy trì sức hút, Mexico cần:
-
Nâng cấp hạ tầng logistics: Đầu tư MX$5,7 tỷ (282,5 triệu USD) vào cảng Ensenada và MX$13,6 tỷ vào cảng Manzanillo để mở rộng năng lực vận chuyển.
-
Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Chương trình IMMEX đã giảm 44% thủ tục (từ 29 xuống 16), cần tiếp tục cải cách để rút ngắn thời gian cấp phép.
-
Hợp tác đào tạo nhân lực: Mô hình hợp tác giữa Viện Công nghệ Monterrey và Đại học Purdue (Mỹ) trong đào tạo kỹ sư công nghệ cao.
-
Cơ Hội Cho Doanh Nghiệp Việt Nam
Sự dịch chuyển sản xuất sang Mexico mở ra cơ hội hợp tác cung ứng nguyên liệu thiên nhiên (dầu dừa, tinh dầu tràm trà) – lĩnh vực Việt Nam có lợi thế. Các doanh nghiệp cần chú trọng chứng nhận USDA Organic và COSMOS và tận dụng hiệp định thương mại tự do (CPTPP) để giảm thuế quan khi xuất khẩu sang Mexico để thâm nhập thị trường.
Kết Luận:
Mexico đang viết lại quy tắc trong ngành công nghiệp mỹ phẩm toàn cầu với lợi thế địa lý và làn sóng đầu tư khổng lồ. Tuy nhiên, con đường trở thành “công xưởng mới” vẫn đầy chông gai, đòi hỏi sự phối hợp giữa cải cách nội tại và chiến lược đa quốc gia của các tập đoàn. Trong bối cảnh này, sự linh hoạt và khả năng thích ứng sẽ là chìa khóa thành công cho mọi bên tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.
